0
09917316032

زندگینامه و آثاد دکتر باقر ثنایی ذاکر

مرکز توسعه علمی خانواده درمانگران سیستماتیک

زندگینامه پدر مشاوره خانواده ایران زندگینامه خود را اینگونه بیان می دارد.

در سال ۱۳۲۴ در یک خانواده روحانی در شهر مشهد متولد شدم. تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در زادگاهم به پایان رساندم و در سال ۱۳۴۶ در دانشسرای عالی به تحصیل در رشته مشاوره و راهنمایی مشغول شدم. اولین کتاب خود را در سال ۱۳۴۹ در حالی که دانشجوی سال سوم دوره کارشناسی بودم با نام مشاوره به چاپ رساندم.

در سال ۱۳۵۰ در وزارت آموزش و پرورش با سمت «مشاور راهنمایی تحصیلی» مشغول خدمت شدم. تحصیلات کارشناسی ارشد خود را در رشته مشاوره در سال ۱۳۵۱ در دانشگاه تهران شروع کردم.

در سال ۱۳۵۱ ۱۳۵۲ با همسرم خانم دکتر ستیلا علاقبند ازدواج کردم. ثمره این ازدواج سه فرزند با نام‌های سعید، سمیه و آزاده است. فرزندانم به ترتیب در رشته‌های کامپیوتر، الکترونیک و کامپیوتر تحصیل کرده‌اند.

فعالیت‌های علمی
از آغاز تأسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی در گروه انسانی، شاخه برنامه‌ریزی مشاوره همراه با سه عضو دیگر این شاخه، برنامه دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد (در پنچ گرایش) و دکتری مشاوره را برنامه‌ریزی کردیم. کاری که شرکت در آن را جزو افتخارات زندگی حرفه‌ای خود می‌دانم.ا
ز جمله تلاش‌های اینجانب در این شاخه، تأسیس دروس «مشاوره خانواده»، «موضوعات و مسائل اخلاقی در مشاوره» و «مشاوره ازدواج» بوده است. از اوائل تأسیس گروه برنامه‌ریزی مشاوره سازمان بهزیستی با این گروه نیز همکاری داشته‌ام.

در سال ۱۳۶۷ همراه با دکتر نورانی‌پور در تأسیس اولین مرکز مستقل کشور در دانشگاه شهید بهشتی فعال بودم و همکاری خود را در شورای گزینش این مرکز و نیز به صورت مشاوره‌های خانوادگی، گروهی و فردی تا آغاز ۱۳۷۹ ادامه دادم.

علاوه بر این، با مراکز مشاوره دانشگاه‌های علم و صنعت ایران، تربیت معلم، شاهد و چند مرکز مشاوره غیر دانشگاهی همکاری داشته‌ام. در حال حاضر تنها مشاور ایرانی تأیید شده توسط شورای سراسری مشاوران تأیید شده، وابسته به انجمن مشاوره امریکا و دارای پروانه NCC هستم.

از سال ۱۳۷۴ برای تأسیس «انجمن مشاوره ایران» تلاش بسیار نمودم تا بالاخره این انجمن در سال ۱۳۷۵ با ۱۳ نفر عشو هیأت مؤسس تأسیس شد. از آن زمان تاکنون به‌عنوان نایب رئیس انجمن و مسئول  بخش انتشارات و دبیرخانه انجمن تلاش کرده‌ام. در سمت مسئول بخش انتشارات انجمن علاوه بر دریافت مجوز انتشار مجله از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای چاپ و تکثیر ۸ خبرنامه، سک گزارش سمینار    و ۵ شماره از مجله «تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره» اهتمام کرده‌‌ام. بخش انتشارات انجمن شماره‌های دیگری از این مجله را در دست انتشار دارد. تلاش‌های مربوط به تأسیس انجمن و موفقیت‌ها آن نیز از مایه‌های مباهات اینجانب است.

از سال  ۱۳۶۹  به‌عنوان معاون مؤسسه تحقیقات تربیتی دانشگاه تریبت معلم در راه‌اندازی فعالیت‌های    این مؤسسه و نشریات و تحقیقات نزدیک به ۱۰ سال نقش اصلی را بر عهده داشتم.

فعالیت‌‌های آموزشی
از سال  ۱۳۷۹ تاکنون در گروه مشاوره و راهنمایی دانشگاه تربیت معلم مشغول تدریس بوده‌ام. مراتب استادیاری و دانشیاری  را پشت‌سر گذاشته و در حال حاضر با سمت استادی به‌تربیت مشاور و تدریس در سطوح دکتری و کارشناسی ارشد مشغول هستم. تاکنون دروس مشاوره و رواندرمانی و خصوصاً خانواده و گروه را در دانشگاه تربیت معلم، انستیتو روانپزشکی تهران، دانشگاه تهران، دانشگاه اصفهان، دانشگاه مشهد، دانشگاه الزهراء (س)، دانشگاه علوم بهزیستی و دانشگاه آزاد در سطوح تحصیلات تکمیلی تدریس نموده‌ام. در سال ۱۹۷۸-۱۹۸۸ دانشیار میهمان در دانشگاه کلورادو بودم.

از جمله تألیفات دکتر ثنائی ذاکر می توان به کتاب “در صحنه روان شناسی و مشاوره ایران: فلسفه و سرگذشت سازمان نظام …” (۱۳۹۳)، “خانواده و خانواده درمانی” (۱۳۶۷) اشاره کرد.

علاوه بر تألیف مقالات متعدد، تاکنون بیش از ۱۵ کتاب به اسامی زیر به چاپ رسانیده‌ام که همگی آنها کتاب‌های موفق و مورد استقبال جامعه مشاوره کشور بوده است:

لیست کتب به زبان انگلیسی
On the Scene of Psychology and Counseling in Iran: The Philosophy and History of PCO. (۲۰۱۴).Tehran: Besat Publication.
Family assessment: Effective Uses of Personality Tests with Couples.(۲۰۱۰). (Translation of  N. A. Rodney, 1999 with H.P. Sharifi, et al). Tehran: Sokhan Publication.  [ISBN 978-964-372-450-4]
Family and Marriage Scales.  (۲۰۰۹). (۲nd Ed.) Tehran: Besat Publication. [ISBN 978-5116-13-7
Introduction to Counseling and Guidance. 2nd ed. (۲۰۰۷). (Translation of  R. L. Gibson and M. H. Mitchell’s, 6th ed. 2006). Tehran: Rushd Publication. [ISBN 978-964-2802-02-3]
Positive Psychology. (۲۰۰۶). (Translation of A. Carr’s, with H.P. Sharifi & G. Najafizand). Tehran: Sokhan. [ISBN 964-372-172-8]
Body Language. (۲۰۰۳). (Translation, with F. Bahari). Tehran: Besat Publication. [ISBN 964-6067-87-5]
Family and Marriage Scales.  (۲۰۰۰). Tehran: Besat Publication. [ISBN 964-6067-54-7]
Group Counseling and Psychotherapy. ۲۰۰۴, ۲۰۰۰, ۱۹۹۸, ۱۹۹۵, ۱۹۹۰, ۱۹۸۳). Tehran:  Chehr  Publishers Co. [ISBN 964-409-063-2]
Structured Experiences in Group Counseling and Human Relations Training.(۲۰۰۱, ۱۹۹۵). Tehran: Besat Publication. [ISBN 964-6067-56-5]
Handbook of Educational & Vocational Information. (۱۹۹۷, ۱۹۹۴). Co-author: Raofi.Tehran: Khojaste Publishers.  [ISBN 964-6233-08-2]
Group Techniques. (۲۰۰۵, ۲۰۰۱, ۱۹۹۸). (Translation of G. Corey’s et al. plus an introduction and a descriptive glossary by myself).). Tehran: Besat Publication.  [ISBN 964-6067-26-3]
Introduction to Counseling and Guidance. (۲۰۰۳, ۲۰۰۱, ۱۹۹۹, ۱۹۹۷, ۱۹۹۴). (Translation of  R. L. Gibson and M. H. Mitchell’s). Tehran: Besat Publication.  [ISBN 964-6067-25-5]
Problem-solving Therapy: New Strategies for Effective Family Therapy. (۲۰۰۴, ۲۰۰۰, ۱۹۹۸, ۱۹۹۶, ۱۹۹۱, ۱۹۸۸, ۱۹۸۷). (Translation of J. Haley’s, plus two   introductions and  a descriptive glossary by myself). Tehran: Amir Kabir.  [ISBN 964-00-0181-3]
Families and Family Therapy. (۲۰۰۴, ۲۰۰۱, ۱۹۹۶, ۱۹۹۴). (Translation of  S. Minuchin’s, plus an introduction and a descriptive glossary by myself). Tehran: Amir Kabir.  [ISBN 964-00-0009-4]
Counseling. (۱۹۷۸, ۱۹۷۷, ۱۹۷۶, ۱۹۷۵, ۱۹۷۴, ۱۹۷۳, ۱۹۷۲, ۱۹۷۰, ۱۹۶۹). Tehran: Attai Press
.
تالیفات
زبان‌تن. (۱۳۸۲). ]ترجمه[. تهران: مؤسسه انتشارات بعثت.
مقیاس‌های سنجش خانواده و ازدواج. (۱۳۷۹). باهمکاری س. علاقبند و ع. هومن. تهران: مؤسسه انتشارات بعثت. ]شابک: ۷-۵۴-۶۰۶۷-۹۶۴[
فنون مشاوره و روان‌درمانی گروهی. (۱۳۷۷، ۱۳۷۹). ]ترجمه[. تهران: مؤسسه انتشارات بعثت.  ]شابک:۳-۲۶-۶۰۶۷-۹۶۴[
روان‌درمانی خانواده. (۱۳۶۵، ۱۳۶۶، ۱۳۷۰، ۱۳۷۵، ۱۳۷۷، ۱۳۷۹). تهران: ]دو مقدمه  و ترجمه[.
مؤسسه انتشارات امیرکبیر. ]شابک: ۳-۸۱-۰۰۰۱-۹۶۴[.
خانواده و خانواده درمانی. (۱۳۷۳، ۱۳۷۵، ۱۳۸۰). ]مقدمه و ترجمه[. تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
تجارب با ساختار در مشاوره گروهی. (۱۳۷۴، ۱۳۸۰). تهران: انتشارات بعثت. ]شابک: ۵-۵۶-۶۰۶۷-۹۶۴[.
راهنمای اطلاعات شغلی/ تحصیلی. (۱۳۷۴، ۱۳۷۷). مریم رئوفی. تهران: انتشارات خجسته.
مشاوره و رواندرمانی گروهی. (۱۳۶۲، ۱۳۶۹، ۱۳۷۷، ۱۳۸۰). چاپ سوم با اضافات. تهران: شرکت سهامی چهر. تهران: انتشارات بعثت. ]شابک: ۲-۶۳-۴۰۹۰-۹۶۴[.
مبانی مشاوره و راهنمایی. (۱۳۷۳، ۱۳۷۶، ۱۳۷۷، ۱۳۸۰). با همکاری س. علاقبند، ا. احمدی، و ح. پ. شریفی. ]ترجمه[. تهران: انتشارات بعثت.]شابک: ۵-۲۵-۶۰۶۷-۹۶۴[.
مشاوره (۱۳۴۹، ۱۳۵۰، ۱۳۵۱، ۱۳۵۲، ۱۳۵۳، ۱۳۵۴). تهران: مطبوعاتی عطائی.فعالیت‌های پژوهشی
بررسی مشکلات اجرایی مشاوران نظام جدید متوسطه در انجام وظایف محوله و راه‌حل‌های پیشنهادی برای رفع مشکلات از دیدگاه مشاوره، مدیران مدارس متوسط دولتی و کارشناسان مشاوره استان‌ های کشور در سال‌های  ۱۳۷۹- ۱۳۷۸. (۱۳۸۰).  ]استاد ناظر طرح[. مجری: احمد اقتداری. تهران: پژوهشکده تعلیم و تربیت.
عوامل آموزشی مؤثر در شکست تحصیلی دانش‌آموزان مقاطع تحصیلی مختلف. (۱۳۷۵). مؤسسه تحقیقات تربیتی، دانشگاه تربیت معلم.{برگزیده به‌عنوان «پژوهش شایسه تشویق» در «دومین دوره معرفی پژوهش فرهنگی». ]۲/۱۰/۱۳۷۶، تالار وحدت، و دریافت بوح تقدیر از وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی (جناب آقای دکتر مهاجرانی) در تاریخ  ۲۹/۱۰/۱۳۷۶ در محل مرکز آفرینش‌های فرهنگی و هنری[. تهران: معاونت پژوهشی و آموزشی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی}.

Crying behavior and essential elements contributing to ctying. (1979). Ph.D dissertation. School of Education , University of Colorado, Boulder, Colorado.
نظر دانش‌آموزان سال سوم راهنمایی درباره مشاوره. (۱۳۵۳) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی   دانشگاه تهران،
سالنامه نمایه‌ها و چکیده‌های علوم تربیتی و روانشناسی ایران. (۱۳۶۹). ]مؤسس[. تهران: مؤسسه تحقیقات تربیتی، دانشگاه تربیت معلم.
سرپرستی لااقل  ۷۰ پایان‌نامه کارشناسی ارشد در زمینه‌های مربوط به مشاوره و آسیب‌شناسی خانواده، اثرات مشاوره گروهی، و سایر زمینه‌های مربوط به مشاوره و رواندرمانی از سال  ۱۳۶۸ تاکنون.
نقاط عطف تحولات علمی و فکری
رو آوردن به «خانواده» و درمان آن در ۱۹۷۸، و رو آوردن به «گروه» و اثرات درمانی آن در ۱۹۷۶.

خاطره دکتر اسماعیل موسوی از دکتر باقر ثنایی ذاکر

دکتر اسماعیل موسوی نقل می کردند در کارگاهی که دکتر باقر ثنایی با عنوان خانواده درمانی سیستمی در اصفهان برگزار می نمودند ده بار شرکت کردم و دفعه احتمال می دادم دفعه بعد که در کارگاه ایشان شرکت می کنم احتمالا دیگر چیزی نمانده که یادداشت برداری کنم ولی هر بار که در کارگاه شرکت می کردم باز هم مطالب به روز و جدید و با بیانی تازه عنوان می شد که این مورد برای من بسیار جذاب و حیرت انگیز بود.

زمینه‌ها و علایق فرهنگی
(۱)توجه به عوامل گوناگون مربوط به سلامت، آسیب‌ها و درمان «خانواده» و «ازدواج»
(۲)ویژگی‌ها، ساختار و عوامل آسیب‌زا و درمانی «گروه»، و بالاخره مکانیسم‌ها درمان و ایجاد تغییر در رفتار انسان.

 

ارسال دیدگاه